روماتیسم بیماری است که استخوان ها و مفاصل و بافت همبند را درگیر می کنند به کار می رود. روماتیسم مفصلی به آرتریت روماتوئید و روماتیسم قلبی به تب روماتیسمی گفته می شود.این بیماری ها در زنان شایع تر از مردان است. ولی برخی از انواع آن مثلا روماتیسم ستون فقرات در مردان شایع تر است .
علائم روماتیسم مفصلی چیست؟
مهمترین علائم روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید درد و خشکی صبحگاهی مفاصل بدن بخصوص دست همراه با احساس ضعف و خستگی است که بصورت تدریج در عرض چند هفته تا چند ماه ایجاد شده و شدت میابند.
علائم روماتیسم مفصلی به سه دسته تقسیم میشوند.
۱) علائم عمومی روماتیسم
در ۷۰ درصد موارد شروع روماتیسم مفصلی با علائم عمومی مانند ضعف، کاهش اشتها، درد مبهم عضلات و احساس خستگی است. بیمار ممکن است ماهها قبل از اینکه دچار درد و تورم مفصل شود این علائم را داشته باشد.
۲) علائم مفصلی
در ۳۰ درصد موارد شروع روماتیسم مفصلی با بروز علائم مفصلی است که عبارتند از
• درد مفصل که با حرکت آن یا فشار بر آن بیشتر میشود
• تورم مفصل
• در مواردی که مفاصل اندام تحتانی درگیر میشوند بیمار در حین راه رفتن دچار لنگش میشود
• احساس خشکی مفصل که در صبح بیشتر است و بعد از گذشت چند ساعت بهتر میشود
• قرینه بودن مفاصل درگیر
۳)علائم غیر مفصلی
این علائم در ۴۰ درصد از بیماران وجود دارد و بیشتر در بیمارانی دیده میشود که Rheumatoid factor در آزمایش خون آنها بالا است. مهمترین این علائم عبارتند از:
• برجستگی های بدون درد زیر پوست که به آنها ندول های روماتیسمی Rheumatoid nodules میگویند و در یک چهارم بیماران وجود دارد.
• درگیر شدن بافت ریه و پرده های اطراف آن که میتواند موجب تنگی نفس شود
• درگیر شدن عروق خونی در هر جایی از بدن که بیشتر در عروق پوست و دستگاه عصبی است ولی میتواند در عروق خونی روده، طحال، لوزالمعده، ریه، کبد، گره های لنفاوی و کبد هم باشد. درگیری عروق در هر کدام از این اعضاء میتواند علائم مخصوص به آن عضو را ایجاد کند.
• درگیر شدن و آسیب چشم در یک درصد از بیماران ایجاد میشود. سفیدی چشم ملتهب و قرمز شده و چشم خشک میشود.
• التهاب در اطراف تاندون ها
• کم خونی
• تب
مفاصل آسیب پذیر در بیماری رماتیسم
شایعترین مفاصل درگیر ، مفاصل انگشتان دست، مچ دست، پا و مچ پا هستند. با این حال هر مفصلی در بدن امکان آسیب پذیری از این بیماری را دارد. زانو، مفصل ران، شانه، آرنج و گردن هم در این بیماری درگیر میشوند. از خصوصیات ابتلا مفاصل در این بیماری اینست که مفاصل بصورت دوطرفه درگیر میشوند مثلا مچ هر دو دست یا انگشتان هر دو دست.
مشکلات همراه در روماتیسم مفصلی
در فرد مبتلا به روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید احتمال وجود مشکلات خاصی بیش از افراد عادی است که عبارتند از
• بیماری های قلبی عروقی مانند حمله قلبی که هم میتواند به علت افزایش فشار خون و کاهش سطح فعالیت بدنی در این بیماران باشد و هم میتواند به علت مصرف داروهایی باشد که بیمار مجبور به استفاده از آنها است.
• کم خونی
• عفونت مفصلی یا عفونت در دیگر نقاط بدن که هم میتواند به علت خود بیماری ایجاد شود و هم به علت مصرف داروهایی باشد که بیمار مصرف میکند.
• پوکی استخوان که هم میتواند به علت خود بیماری ایجاد شود و هم به علت مصرف داروهایی باشد که بیمار مصرف میکند. همچنین بیمار مبتلا به روماتیسم مفصلی به علت وجود درد فعالیت بدنی کمی دارد و همین کاهش فعالیت بدنی میتواند موجب بروزپوکی استخوان یا استئوپروز شود.
• سندروم کانال کارپ
• پارگی تاندون های پشت مچ دست
• جابجایی و دررفتگی مهره های بالایی گردن و بدنبال آن فشار به نخاع و بروز علائم عصبی
علائم رماتیسم مفصلی در دست چیست؟
علائم روماتیسم مفصلی بیش ا هر مفصل دیگر در مچ دست و مفاصلمتاکارپوفالانژیال Metacarpophalangeal یا MP دیده میشوند. مفاصل متاکارپوفالانژیال در محل اتصال انگشتان به کف دست قرار گرفته اند. در روماتیسم مفصلی مفاصل گرفتار دچار درد، تورم و خشکی میشوند.. تورم انگشتان دست از علائم ابتدایی ابتلا به روماتیسم مفصلی است و موجب میشود انگشت از وسط متورم و پهن تر شود و به اصطلاح شکل دوک نخ ریسی به خود بگیرد.
تشخیص روماتیسم مفصلی
هیچ علامت بالینی یا تست آزمایشگاهی اختصاصی وجود ندارد که با انجام آن بتوان تشخیص قطعی این بیماری را مطرح کرد ولی پزشک میتواند با مشاهده چند تا از علائم زیر تشخیص روماتیسم مفصلی را مطرح کند.علاوه بر علائم بالینی پزشک متخصص می تواند با مشاهده علائم دیگر ،وجود این بیماری را تشخیص دهد.
• تست بررسی پروتئین خاصی در خون به نام Rheumatoid factor یا RF که در دو سوم بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی مثبت میشود.
• بالا بودن تست ESR و CRP که نوعی آزمایش خون هستند.
• بررسی مایع مفصلی که معمولا تعداد گلبول های سفید در آن به بالای ۱۰ هزار ( با ارجحیت گلبول های سفید تک هسته ای) میرسد.
• علائم رادیولوژیک در عکس ساده مفصل بصورت کم شدن فاصله مفصلی، استئوپروز و پوکی در استخوان های اطراف مفصل، خوردگی استخوان های اطراف مفصل و در موارد پیشرفته تغییر شکل مفصل
رماتیسم قلبی
تب روماتیسمی ممکن است قلب را گرفتار نماید یا آسیبی به قلب نرساند و در صورتیکه تب روماتیسمی سبب آسیب دائمی و پایدار قلب شود به این حالت بیماری روماتیسمی قلب گفته می شود.
بیماری روماتیسم قلب نتیجه آثار باقیمانده از التهاب دریچه های قلبی در اثر تب حاد روماتیسمی است که موجب بروز تنگی یا نارسایی و یا هر دو حالت در دریچه های قلبی می شود که دریچه های میترال و آئورت بیش از همه مبتلا می شوند و گاهی حتی تمام لایه های قلب درگیر می شوند.
این متخصص قلب و عروق تصریح کرد:در مواردی که لایه عضلانی قلب گرفتار شود نارسایی قلب جدی ترین تظاهر این بیماری بود که در قالب موارد خفیف است و در پنج تا ده درصد موارد التهاب در پرده دور قلب یا پریکارد وجود دارد که از علائم آن درد قفسه سینهاست که با تنفس عمیق شدت پیدا می کند.
در پانزده درصد موارد ممکن است درگیری سیستم مغز و اعصاب نیز در این بیماری وجود داشته باشد که بیشتر در دختران ایجاد می شود ، با حرکات غیر ارادی و سریع اندام ضعف عضلانی و بی ثباتی روحی مشخص می شود و یکی از علائم و نشانه های بسیار خوب آن در کودکان سنین مدرسه تغییر دست خط آنهاست و با پیشرفت بیماری عصبانیت، بی قراری و اختلال در راه رفتن بروز می کند.
به طور کلی علائمی از قبیل تنگی نفس هنگام فعالیت، احساس خستگی زودرس، طپش قلب، درد سینه، تنگی نفس هنگان خوابیدن، سرگیجه، سنکوپ و تورم پاها ایجاد می شود.
آسیب هایی که برروی دریچه های قلبی ایجاد می شود دائمی بوده و برگشت پذیر نیستند اما علائم و ناراحتی های ناشی از این بیماری ها را می توان بوسیله درمان دارویی، جراحی های ترمیمی یا تعویض دریچه های قلبی یا استفاده از بالون و موارد دیگر کاهش داد.
دیدگاه ها